อีสานสันติ : เพราะมีศาสนาพุทธเป็นเด่นชัย...

การดำรงชีวิตของชาวพุทธอีสาน ตั้งแต่น้อมรับเอาพระรัตนตรัยมาเป็นที่พึ่งมีมายาวนาน สืบลูกสืบหลานจนถึงปัจจุบัน!!

 จึงเป็นเหตุผลทางประวัติศาสตร์ที่สามารถสร้างสรรค์ตราสัญลักษณ์และคำขวัญประจำจังหวัดขึ้นมาได้

ตอนนี้ ภาคอีสาน บางจังหวัดกำลังร้อนระอุ อันเนื่องมาจากความไม่เข้าใจกันระหว่างศาสนิกต่างศาสนา

 ไม่รู้ว่าสถานการณ์ “ความร้อน” ท่ามกลางฤดูฝนแบบนี้ หน่วยความมั่นคงของรัฐ “รับรู้” หรือเปล่า??

 แต่เห็นคลิปทางสื่อออนไลน์มีการปะทะคารมกันอย่างแรง ระหว่างข้าราชการระดับสูงจังหวัดหนึ่งกับชาวบ้านที่ต่อต้าน

พวกเราในฐานะ “ชาวพุทธ” ก็อดเป็นห่วงไม่ได้ว่า...อนาคตดินแดน อีสาน ที่เคยสงบ เป็นดินแดนแห่งพระอริยสงฆ์หลายรูป วันหนึ่งอาจไม่สงบอีกต่อไป

 ผมได้อ่านบทความของ อาจารย์สรณา อนุสรณ์ทรางกูร จากคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎธนบุรี เล่าถึง “วิถีชีวิตชาวพุทธในแดนอีสาน” ว่า เป็นคนรักสันติ รักสงบ อย่างน่าสนใจไว้ ดังนี้

“วิถีชีวิตของชาวพุทธทางภาคอีสาน” เป็นวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและสมถะ มีพระอริยสงฆ์ที่มีชื่อเสียงเป็นที่นับถือของชาวไทยและชาวต่างประเทศมากมาย เช่น หลวงปู่มั่น หลวงพ่อชา หลวงปู่ดุลย์ หลวงปู่ฝั้น หลวงปู่ชอบ หลวงปู่ศรี หลวงปู่เทสก์ หลวงปู่ขาว หลวงตามหาบัว เป็นต้น

 พระอริยสงฆ์ที่กล่าวมาข้างต้นนี้ล้วนเป็นลูกหลานของ “ชาวพุทธอีสาน” ทั้งสิ้น ซึ่งสืบทอดมาตั้งแต่บรรพบุรุษและยึดถือพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นที่พึ่งด้วยความเคารพและศรัทธาเสมอมานับพันปี 

มากล่าวย้อนหลังให้ความรู้และเข้าใจในบริบทสังคมของ ภาคอีสาน เพียงเล็กน้อยก่อน เพื่อปูทางให้ผู้อ่านได้เรียนรู้และเข้าใจ “ชาวพุทธทางภาคอีสาน” เพิ่มมากขึ้น คำว่า “อีสาน” เป็นภาษาบาลี แปลว่า ตะวันออกเฉียงเหนือ

 ชาวไทยทางภาคอีสานจึงมักเรียกตัวเองว่า คนไทยภาคอีสาน เนื้อที่ของภูมิภาคนี้มีมากที่สุดในประเทศไทย ประมาณ 168,854 ตารางกิโลเมตร หรือมีเนื้อที่ร้อยละ 33.17 เทียบได้กับหนึ่งใน 3 ของพื้นที่ทั้งหมดของประเทศไทย

คนพื้นถิ่นใช้ภาษาอีสานเป็นภาษาหลัก และมีศาสนาพุทธเป็นศาสนาหลัก หรือเปรียบเสมือนศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำภาคอีสานก็ว่าได้ ทำไมจึงกล่าวเช่นนั้น

 ผู้เขียนไม่ได้กล่าวลอยๆ หรือบิดเบือนทางประวัติศาสตร์ มาดูตัวอย่างกันว่า ภาครัฐใช้ตราสัญลักษณ์ประจำจังหวัดโดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา ทั้ง 20 จังหวัดของภาคอีสาน และคำขวัญประจำจังหวัดหรือคำขวัญเพื่อการท่องเที่ยวอย่างไรบ้าง

ทั้งนี้ ถือเป็นการยอมรับทั้งด้านนิตินัยและพฤตินัยของ “ชาวอีสาน” อย่างแท้จริง!

 โดยไม่ได้ใช้อำนาจจากภาครัฐในการบังคับใช้กฎหมาย แต่กฎหมายเหล่านี้เป็นไปอย่างถูกต้องตามครรลองของภูมิวัฒนธรรมชุมชนและท้องถิ่นที่เป็นจริงตามวิถีชีวิตตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันนับพันปี

ด้วยเหตุนี้ ผู้เขียนจึงขอทบทวนย้อนประวัติศาสตร์ชาวพุทธไทยและชาวพุทธภาคอีสาน เมื่อ พ.ศ. 236 จนถึงปัจจุบัน (2559) นับเวลาได้ 2,323 ปี

การดำรงชีวิตและเผ่าพันธุ์ของชาวพุทธอีสานตั้งแต่น้อมรับเอาพระรัตนตรัยมาเป็นที่พึ่งที่อาศัยของผู้คนในดินแดนแห่งนี้มีความเป็นมาในระยะเวลาที่ยาวนาน สืบลูกสืบหลานกันมาจนถึงปัจจุบันหลายชั่วอายุคน

 จึงเป็นเหตุผลทางประวัติศาสตร์ที่สามารถจะสร้างสรรค์ตราสัญลักษณ์และคำขวัญประจำจังหวัดขึ้นมาได้โดยอาศัยเหตุผลเหล่านี้สนับสนุน 

ทั้งนี้ จังหวัดทางอีสาน 20 จังหวัด มีตราและคำขวัญที่เกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธ ดังที่จะกล่าวตามลำดับตัวอักษรจาก ก - ฮ เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้นดังนี้

 กาฬสินธุ์ คำขวัญ หลวงพ่อองค์ดำลือเลื่อง...

 ขอนแก่น ใช้ตราพระธาตุขามแก่น คำขวัญ พระธาตุขามแก่น...

 ชัยภูมิ คำขวัญการท่องเที่ยว...พระใหญ่ทวารวดี

 นครพนม ใช้ตราพระธาตุพนม คำขวัญ พระธาตุพนมค่าล้ำ... 

 นครราชสีมา คำขวัญ...ปราสาทหิน...

 บึงกาฬ ใช้ตราภูทอก คำขวัญ ภูทอกแหล่งพระธรรม... นมัสการหลวงพ่อใหญ่... 

 บุรีรัมย์ ใช้ตราปราสาทหิน คำขวัญ เมืองปราสาทหิน...

 มหาสารคาม ใช้ตราต้นรังใหญ่ (ต้นสาละใหญ่) คำขวัญ พุทธมณฑลอีสาน ถิ่นฐานอารยธรรม...

 มุกดาหาร ไม่ได้ใช้ตราและคำขวัญเกี่ยวข้องกับพุทธ แต่โบราณสถานทางศาสนาพุทธและวัดที่เป็นที่เคารพนับถือของคนในจังหวัด... 

ยโสธร ใช้ตราพระธาตุอานนท์ ร้อยเอ็ด ใช้ตราพระมหาเจดีย์ชัยมงคล คำขวัญ...เรืองนามพระสูงใหญ่ ...บุญผะเหวดประเพณี มหาเจดีย์ชัยมงคล...

 เลย ใช้ตราพระธาตุศรีสองรัก คำขวัญ...ถิ่นที่อยู่อริยสงฆ์... ศรีสะเกษ ใช้ตราปรางค์กู่ คำขวัญ หลวงพ่อโตคู่บ้าน ถิ่นฐานปราสาทขอม... 

 สกลนคร ใช้ตราพระธาตุเชิงชุม คำขวัญ พระธาตุเชิงชุมคู่บ้าน... ...ถิ่นมั่นในพุทธธรรม

 สุรินทร์ ใช้ตราพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ ปราสาทหินศรีขรภูมิ คำขวัญ...งามพร้อมวัฒนธรรม

หนองคาย คำขวัญ...หลวงพ่อพระใส... หนองบัวลำภู คำขวัญ ...แผ่นดินธรรมหลวงปู่ขาว...

 อำนาจเจริญ ใช้ตราพระมงคลมิ่งเมือง คำขวัญ พระมงคลมิ่งเมือง...งามล้ำถ้ำศักดิ์สิทธิ์ เทพนิมิตพระเหลา...ราษฎร์เลื่อมใสใฝ่ธรรม

 อุดรธานี ใช้ตราท้าวเวสสุวรรณทรงยืนถือกระบอง คำขวัญ...ลือเลื่องแหล่งธรรมะ...

 อุบลราชธานี ใช้ตราดอกบัว คำขวัญ อุบลเมืองดอกบัวงาม...ทวยราษฎร์ใฝ่ธรรม งามล้ำเทียนพรรษา...... 

ตราสัญลักษณ์และคำขวัญทั้งหมดนี้แสดงให้เห็นว่า...บริบทสังคมไทยของ ภาคอีสาน เป็นสังคมพุทธศาสนา

 วิถีชีวิตของคนในภูมิภาคนี้ตั้งแต่เกิดจนตาย วัยเด็กถึงวัยชรา ล้วนเกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธทั้งสิ้น

 จึงกล่าวได้ว่าพฤตินัยและนิตินัยไม่ขัดแย้งกัน ที่จะใช้คำว่า ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำภาคอีสานได้เต็มคำพูด

 เพราะสามารถนำสันติสุขมาสู่ภูมิภาคนี้และสังคมนี้ได้โดยไม่เคยมีการรบราฆ่าฟันไม่เคยทำสงครามไม่เคยขัดแย้งด้านความเชื่อ

ผู้คนจึงมีแต่ความเบิกบานและตื่นรู้ในหลักคำสอนตามคัมภีร์พระไตรปิฎกของพระพุทธองค์

 และศาสนาพุทธจึงเปรียบเสมือนผู้ทำให้บริบทสังคมในภาคอีสาน เบ่งบานเหมือนดอกบัวที่รับแสงอาทิตย์ รู้ทันและตื่นรู้ไปพร้อมกันทั้ง 20 จังหวัด

 ความสงบสุข สันติภาพ สันติสุขที่แท้จริงไม่เจือปน จึงเกิดขึ้นในสังคมอีสานตลอดมาจนปัจจุบัน เป็นระยะเวลา 2,323 ปีมาแล้ว

ตอนนี้ขอภาวนา หวังว่า “ชาวพุทธในภาคอีสาน” ยังยึดมั่น ยังรักสันติอยู่เหมือนเดิม เพราะแว่วๆ มาว่าจังหวัดบึงกาฬ จังหวัดสกลนคร กำลังเผชิญหน้าระหว่างศาสนิกต่างศาสนา...

….............................
คอลัมน์ : ริ้วผ้าเหลือง
โดย “เปรียญ10” : riwpaalueng@gmail.com... 

เครดิตภาพ https://my.dek-d.com, http://isantemple.blogspot.com, http://www.painaidii.com, www.painaidii.com6

Cr.dailynews